کشف یک ستاره در کف دریا

ابرنواختر یا به انگلیسی Supernova و یا سوپرنوا پرجرم‌ترین ستاره‌های عالم هستند که زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر به پایان می‌برند.

در این پدیده ستاره ماده ی خود را به سوی فضا پرتاب می‌کند و ممکن است درخشندگی آن چند روزی از کل یک کهکشان هم بیش تر باشد. هنوز هم می‌توان بقایای درخشان ستاره‌های منفجر شده را، که صدها یا هزاران سال پیش از هم پاشیده‌اند، در فضا مشاهده کرد. ابرنواخترها نادراند، در کهکشان راه شیری به طور میانگین در هر قرن یک یا دو ابرنواختر رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها نیز در پس غبار کهکشان پنهان می‌شوند. آخرین ابرنواختر قطعی که در راه‌شیری دیده‌شد، ابرنواختر کپلر در سال ۱۶۰۴ میلادی بود. حال محققان آلمانی توانسته‌اند شواهد فسیلی از یک ابرنواختر را در کف اقیانوس شناسایی کنند.
شاون بیشاپ، اخترفیزیکدان دانشگاه صنعتی مونیخ که چند سال گذشته را به بررسی فسیل باکتری‌های باستانی در کف اقیانوس‌ها پرداخته تا بتواند آثاری از یک ایزوتوپ آهن را که طی انفجار یک ابرنواختر در حدود ۲٫۲ میلیون سال قبل تولید شده بود را، شناسایی کند بانی این کشف است.
بیشاپ اکنون شواهد نویدبخشی را در رسوبات کف دریا پیدا کرده که جزئیات آن در مجله مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم آمریکا (PNAS) منتشر شده است.
بیشاپ در این پروژه به دنبال ایزوتوپ آهن ۶۰ بود که طی انفجار یک ابرنواختر در فضا تولید می‌شود. فرضیه این دانشمند بیانگر این است که ذرات آهن ۶۰ یک ابرنواختر با گذشتن از جو زمین، زنگ زده و به رسوباتی تبدیل می‌شوند که در کف دریا ته‌نشین شده و باکتری‌های مغناطیسی از آن برای ایجاد ذخیره مغناطیسی به منظور شناسایی میدان‌های مغناطیسی تغذیه می‌کنند.
وی با آزمایش نمونه‌های هسته رسوبات به وسیله طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده توانست اتم‌های آهن ۶۰ را در بقایای فسیل شده باکتری‌های باستانی شناسایی کند. بیشاپ با مقایسه تمرکز این ذرات در نمونه‌های مختلف هسته مطمئن شد که توانسته یک مدرک زمینی از یک ابرنواختر را که ۲٫۲ میلیون سال پیش در خوشه عقرب قنطورس منفجر شده بود را کشف نماید.
تحقیقات دیگری توسط محققان دانشگاه ملی استرالیا در سال گذشته، یافته‌های مشابهی را کشف کرده اند که نتایجش را در مجله نیچر منتشر کرده اند و از کشف مدرکی از یک دوره سخت خاص خبر می دهند که طی آن، زمین در معرض چند انفجار ستاره‌ای قرار گرفته بود.
شواهد تازه کشف شده همچنین نشان می‌دهد که یکی از وقایع ابرنواختر که در سوابق فسیلی پیدا شده، ممکن است آغازگر عصر یخی در دوران پلیستوسن در حدود ۲٫۵ میلیون سال قبل باشد که ساختار زیست محیطی کره ی زمین را به طور کلی تغییر داد.