چرا نباید وعده "سحری" را حذف کرد؟

دکتر صغری محمودی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه برخی از مواد غذایی باعث تشدید تشنگی می‌شوند که باید از مصرف زیاد آنها چرا نباید وعده در وعده سحر اجتناب کرد، افزود: برای مثال توصیه می‌شود که شروع افطار با سوپ ولرم یا مقداری شیر به همراه مقدار کمی از میوه‌های خشک، نظیر خرما، کشمش و برگه آلو باشد. مصرف زولبیا و بامیه چون حاوی مقادیر زیادی قند ساده و چربی مضر است، به هیچ عنوان توصيه نمی‌شود و زمان مناسب برای صرف شام حدود دو ساعت بعد از وعده افطار است.

وی افزود: شام باید حاوی مقادیر متناسبی مواد غذایی از گروه نان و غلات (برنج، نان، سیب‌زمینی یا ماکارونی)، گروه گوشت و حبوبات (گوشت قرمز، مرغ، ماهي، لوبیا، عدس، نخود و ...)، گروه لبنیات (شیر، ماست، دوغ) و گروه سبزیجات و همچنین با یک فاصله زمانی، گروه میوه‌جات باشد. در وعده سحر نیز همه گروه‌های فوق توصيه می‌شود. باید توجه کرد که دریافت مایعات و غذاهای حاوی آب، مانند شیر، سالاد، سبزی و میوه می‌تواند تا حدودی تشنگی، بویژه در ایام تابستان را کاهش دهد.

وی تصریح کرد: مواد غذایی مانند نمک، ادويه‌جات، غذاهاي پرچرب، كله‌پاچه و سیرابی و مصرف بیش از اندازه گوشت و پروتئین حیوانی كه موجب افزایش اوره و به دنبال آن دفع زیاد آب از بدن می‌شود نیز توصيه نمی‌شود. مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده مانند نان‌ها، بویژه سنگک یا بربری كه قند آنها به آهستگی آزاد می‌شود، برای جلوگیری از گرسنگی در طول روز توصيه می‌شود.

محمودی با تاکید بر اینکه برخی افراد چاق در ماه رمضان حذف سحری را ابزاری برای لاغری خود می‌دانند، اظهار کرد: حذف سحری به هیچ عنوان در لاغری تاثیرگذار نیست در واقع حذف سحری نه تنها باعث لاغری نمی‌شود، بلکه منجر به کاهش وزن عضله فرد شده و سیستم فیزیکی را نامناسب می‌کند. بسیاری از افراد چاق در این ایام نه تنها وزن‌شان کم نمی‌شود، بلکه دچار افزایش وزن نیز می‌شوند.

وی در ادامه تاکید کرد: افرادی که نیاز به كاهش وزن دارند، نه تنها توصیه می‌شود وعده سحري را حتما داشته باشند، بلكه وعده افطار و شام را هم به صورت مجزا صرف کنند؛ در واقع داشتن صرف افطاري سبك نه تنها باعث كاهش اشتها، بلكه باعث افزايش متابوليسم بدن نیز می‌شود و رعايت يك برنامه غذايي مناسب که حاوي همه گروه‌هاي غذايي نظیر نان و غلات، گوشت و حبوبات، شير و لبنيات، ميوه و سبزي باشد و همچنين داشتن برنامه ورزشي منظم، مثل پياده‌روي پس از افطار يا شام، در رسیدن به هدف نهایی که یک کاهش وزن علمی است، کمک‌کننده خواهد بود. اما کسانی که تحت یک رژیم کاهش وزن هستند، بهتر است بدانند چنانچه در این ماه عضلات آنها آسیب ببیند، بدون شک نه تنها سودی از کاهش وزن نبرده‌اند، بلکه خطر چاقی خود را در آینده افزایش داده‌اند.

این متخصص تغذیه یادآور شد: یکی از علل افزایش وزن در ماه مبارک رمضان مصرف بیش از اندازه غذاهای شیرین مانند زولبیا، بامیه، خرما، شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین، بویژه هنگام افطار و همچنین غذاهای پرچرب و سرخ‌شده در وعده سحر به همراه کاهش فعالیت بدنی و احیانا حذف وعده سحری است.

محمودی در خصوص حذف سحري يا خوردن تنها يك وعده غذا در ايام رمضان، خاطرنشان کرد: از نظر علمي و دانش تغذيه این روش به هیچ عنوان توصيه نمي‌شود. بدن انسان براي تأمين نيازهاي خود از منابع مختلفي از جمله ذخاير گليكوژن، ذخاير چربي و حتي بافت عضلاني استفاده مي‌كند. البته منبع ترجيحي براي تأمين انرژي اكثر بافت‌ها، كربوهيدرات‌ها يا به عبارتي همان ذخاير گليكوژن موجود در بدن است.

وی بیان کرد: چنانچه وعده سحري حذف شود، بدن فرد در اين روزهاي بلند تابستان به مدت تقريبا ۲۰ ساعت در فاز گرسنگي قرار مي‌گيرد. به طور طبيعي ذخاير گليكوژن بدن يك فرد پس از هشت تا ۱۲ ساعت ناشتايي يا گرسنگي تخليه مي‌شود و بدن براي تأمين انرژي مورد نياز علاوه بر بافت چربي، بافت عضلاني را نيز مصرف مي‌كند.

این متخصص تغذیه اضافه کرد: از طرف ديگر چون این افراد تنها يك وعده غذا مي‌خورند، مطمئنا بيش از اندازه غذا می‌خورند و چون بدن انسان ظرفيت محدودي براي مصرف و دريافت غذايي دارد، به ناچار آن را ذخيره خواهد کرد که معمولا به شكل بافت چربي است.

وی ادامه داد: بنابراين نتیجه اين روش، كاهش تدريجي بافت عضلاني و افزايش درصد چربي بدن خواهد بود. اين تغيير در تركيب بدن در درازمدت موجب كاهش متابوليسم و سوخت و ساز بدن و به دنبال آن احتمال افزايش وزن بيشتر در ماه‌هاي بعدي خواهد بود.

محمودی در پایان اذعان کرد: روزه‌دارانی که کاهش وزن دارند، بهتر است در هفته اول نوع کاهش وزن آنها مشخص شود و در صورت اطمینان از کاهش چربی، برنامه خود را ادامه دهند. اما کسانی که لاغرند و نگران لاغرتر شدن هستند، باید بدانند که رعایت یک الگوی غذایی مناسب در ماه رمضان مطمئنا مانع کاهش وزن آنان خواهد شد. این افراد باید آگاه باشند که معمولا ذخایر گلیکوژن کمتری نسبت به افراد چاق دارند و زودتر ذخایرشان تخلیه می‌شود؛ بنابراین حذف وعده غذایی، به ویژه سحری، تحمل روزه‌داری را برای آنها دشوار می‌کند.