بدن پس از یک نفس عمیق چگونه می‌شود؟

اگر به شما بگویم می توانید با تنفس عمیق شرایط سلامت خود را دگرگون سازید، چه واکنشی خواهید داشت؟ احتمالا با خود فکر می‌کنید که بیش از اندازه اغراق‌آمیز است اما در حقیقت این‌گونه نیست. پژوهش‌های روزافزون نشان می‌دهند که تنفس عمیق می‌تواند سیستم ایمنی بدن انسان را تقویت کند، اضطراب و افسردگی را کاهش دهد، هورمون‌های مغز را تحت تاثیر قرار دهد، آسیب به ماده ژنتیکی انسان را متوقف کند و حتی آهنگ پیری را کند سازد.
 
بیشتر مردم تنفسی کم‌عمق دارند. زندگی سریع و بسیار استرس‌زای ما موجب می‌شود تا معمولا نفس خود را به طور ناخودآگاه نگه داریم اما با تلاش‌های آگاهانه برای تنفس عمیق‌تر، ما می‌توانیم سلامت خود را دستخوش تغییر کنیم. این روشی ساده، رایگان و سریع است. چه چیزی بهتر از این می‌تواند باشد؟

باور بر این است که تنفس عمیق پیام‌هایی را به مغز ارسال می‌کند تا ضربان قلب را کند سازد، گوارش را بهبود ببخشد و احساس آرامش و تندرستی را افزایش دهد؛ از این‌رو ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول‌ را کاهش می‌دهد. اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی می‌توانند به تدریج وخیم‌تر شوند، در نتیجه، کاهش ترشح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، برای موفقیت در درمان این شرایط حیاتی است. خوشبختانه، یک نفس عمیق ممکن است تمام آنچه باشد که نیاز دارید!

در مطالعه‌ای که در دانشگاه بوستون انجام شد، دکتر کریس استریتر پژوهشگر و استادیار روانشناسی و نورولوژی، اثرات مثبت تنفس عمیق را روی افرادی که اختلال افسردگی ماژور در آنها تشخیص داده شده بود، مشاهده کرد. پس از یک دوره ۱۲ هفته‌ای که با انجام تمرینات روزانه یوگا و تنفس عمیق سپری شد، دکتر استریتر دریافت که شرکت‌کنندگان کاهش چشمگیر علائم افسردگی را تجربه کرده‌اند.

وی همچنین متوجه شد که هورمونی مغزی به نام گابا (GABA) به طور قابل توجهی افزایش یافته است. گاما آمینو بوتیریک اسید که به اختصار گابا شناخته می‌شود، هورمونی طبیعی است که از اثرات آرامش‌بخش و ضد اضطراب سود می‌برد. اگرچه این مطالعه‌ای در مقیاس کوچک بوده است اما به گفته دکتر استریتر، نتایج کسب‌شده به اندازه اثرات داروهای ضد افسردگی چشمگیر هستند که ضرورت انجام پژوهش‌های بیشتر درباره اصلاحات رفتاری، مانند تنفس عمیق، برای درمان افسردگی را نشان می‌دهد.

مطالعه‌ای دیگر که در نشریه International Journal of Geriatric Psychiatry منتشر شد، نشان داد که تمرین تنفس عمیق به صورت منظم، همانند انجام این کار در زمان مدیتیشن، اثرات چشمگیری بر سلامت روانی، شناختی و تلومراز دارد. تلومرها میانگیرهایی در انتهای ماده ژنتیکی انسان هستند که به محافظت و سازماندهی DNA کمک می‌کنند. به دلیل اینکه آنها یک نوع پوشش در انتهای کروموزوم‌های ما ایجاد می‌کنند، در کند کردن آهنگ پیری از طریق محافظت از ژن‌ها در برابر آسیبی که به واسطه افزایش سن رخ می‌دهد، نقش دارند. اما استرس، رادیکال‌های آزاد و عوامل دیگر می‌توانند پایانه‌های رشته‌های DNA (تلومرها) را تهی سازند که DNA را از شغل ضروری تکرار خود بازمی‌دارد و این شرایط موجب پیری زودرس می‌شود اما این مطالعه جدید نشان می‌دهد که تنفس عمیق به صورت منظم می‌تواند به خنثی‌کردن اثرات پیری و حفظ تلومرهای بلند و سالم کمک کند.

مطالعه‌ای دیگر که در نشریه پزشکی BMC Complementary and Alternative Medicine منتشر شده است نشان می‌دهد که تنفس عمیق اثری چشمگیر بر سه ترکیب شیمیایی در بدن انسان دارد که به نام سیتوکین‌ها شناخته می‌شوند. این سیتوکین‌ها با درد و التهاب پیوند خورده‌اند اما تنفس عمیق سطوح این ترکیبات را کاهش می‌دهد که پتانسیل شفابخشی و ضد درد بودن را برای افرادی که از اختلالات درد رنج می‌برند ارائه می‌کند.

انواع مختلفی از تمرینات تنفس عمیق وجود دارند، از جمله شمارش هنگام انجام عمل دم و بازدم و انجام شش شمارش هنگام دم و بازدم با توقفی کوتاه بین آنها. ابتدا طی سه شماره عمل دم را انجام دهید، توقفی کوتاه داشته، سپس عمل بازدم را طی سه شماره انجام دهید و این کار را تکرار کنید. در شرایطی که اختصاص زمان برای انجام این تمرین به صورت روزانه، از ۱۰ دقیقه تا یک ساعت، مفید است، تنفس عمیق در طول روز نیز مفید محسوب می‌شود.

شما می‌توانید لحظاتی را که به شما انجام تنفس عمیق را یادآوری می‌کنند، مانند هنگام توقف پشت چراغ قرمز یا گرفتار شدن در ترافیک، حضور در اتوبوس، طی مشاهده آگهی‌های تبلیغاتی تلویزیون و غیره را مشخص سازید. از این طریق به طور منظم به شما یادآوری می‌شود که باید در طول روز تنفس عمیق داشته باشید که فواید سلامت بسیاری را به همراه دارد.